‘Ik liep vast in het op zoek zijn. Ik las wel dingen over single zijn, maar ik wilde juist weten hoe je een relatie aangaat. Dat is nog steeds mijn passie, ook al ben ik inmiddels getrouwd en moeder van drie kinderen.’ Het relatieboek voor singles komt pas volgende maand uit, maar je leest hier vast een voorpublicatie.

Het boek gaat over hoe je op een gezonde manier kunt daten, op een goede manier een relatie kunt beginnen en over welke vragen daarbij relevant zijn.

Wat zijn je uitgangspunten bij het daten? Hoe is je relatie met jezelf en met de mensen om je heen? Hoe vind je iemand die bij je past? Maar ook…Hoe ga je om met afwijzing, en hoe wijs je zelf fatsoenlijk af? Kortom, hoe ontstaat een gezonde, veilige hechting tussen jou en je kersverse partner, zodat je straks hopelijk geen relatietherapeut nodig hebt?

Op deze en nog veel meer vragen geeft ‘Het relatieboek voor singles’ antwoord. Het boek verschijnt begin mei.

Hier lees je vast een fragment uit hoofdstuk 5:

De eerste drie dates

Elaine en Arthur Aron werden in de zomer van 1969 verliefd op elkaar. Arthur beschrijft het als liefde op het eerste gezicht, zo overweldigend dat hij wel met haar moest trouwen. Samen onderzochten ze de daaropvolgende bijna vijftig jaar liefde en verbondenheid binnen de sociale psychologie. Ze ontwikkelden een test van 36 vragen. Deze vragen waren geordend in toenemende intimiteit, verbondenheid en persoonlijke openheid. Ze onderzochten het effect van het doornemen van die vragen tussen twee vreemden. Ze testten hun vragen op een onderzoeksgroep. In de controlegroep bespraken twee mensen 36 oppervlakkige vragen. Wat bleek? In de onderzoeksgroep voelden mensen zich na afloop van een uur samen zijn veel meer met elkaar verbonden dan de mensen in de controlegroep. (Je kunt het onderzoek nog nalezen, red: Arthur Aron, Edward Melinat, Elaine N. Aron, Robert Darrin Vallone, Renee J. Bator. ‘The Experimental Generation of Interpersonal Closeness: A Procedure and Some Preliminary Findings’.)

In 2015 werden de 36 persoonlijke vragen uit dit onderzoek door Mandy Len Catron, essayist van de New York Times column Modern Love gebruikt in een datesetting. ‘Doe dit om verliefd te worden op wie dan ook,’ luidde de titel. De 36 vragen worden daarin gevolgd door vier minuten stil oogcontact. En inderdaad, ook haar ervaring is dat ze zich veel meer verbonden voelde met degene met wie ze deze 36 vragen besproken had dan met iemand die ze zakelijk interviewt, of met wie ze een uur over koetjes en kalfjes praat. Het is verstandig je vragen goed te kiezen. Stel vragen die voor jou belangrijk zijn, die voor jou iets betekenen. Het afwerken van je mentale checklist schept geen vertrouwen en veiligheid. Maak verbinding, ontspan, heb pret.

Een date is geen sollicitatiegesprek

Leren ontspannen hielp HR-manager Anton (33) ook. Hij kwam bij mij omdat het niet lukte met daten. Hij was in het verleden kort met iemand samen geweest, ze hadden zelfs samengewoond, maar nadat die relatie was geëindigd, was hij inmiddels al een jaar of zeven single. Hij had wel heel regelmatig dates, maar er gebeurde meestal helemaal niets op emotioneel vlak tussen hem en de dames met wie hij dates had.

Ook in de gesprekken met mij kwam Anton maar langzaam bij zijn gevoel, terwijl hij bij mij niet in een spannende datesetting was, en er dus geen reden voor angst was. Sterker nog: bij de psycholoog kom je juist om over je gevoel te praten.

Maar Anton was een slimme vent en een snelle prater. Dus hij stapelde voorbeeld op voorbeeld, en elke vraag van mij in de trant van ‘hoe is dat voor je?’ of ‘hoe ervaarde je dat?’ stuitte op een rationele verklaring.

Ik wist dat ‘ga eens voelen’ in dit geval niet genoeg was.

‘Ga eens goed zitten,’ zei ik tegen Anton. ‘Voeten op de grond, adem lang uit, even blazen, zo ja. Doe je ogen dicht. Stel je voor: je ziet jezelf weer op die date van afgelopen vrijdag. Zie je dat? Je zit aan een tafeltje met die vrouw te praten. Wat zie je?’

Anton denkt lang na. ‘Ik zie iemand die aan het werk is,’ zegt hij dan. ‘Ik zie iemand die interviewvragen stelt en de antwoorden beoordeelt op juistheid en wenselijkheid.’

‘Oké, mooi, goed zo. Kun je jezelf van vandaag daar in dat restaurant zien binnenkomen?’

Weer stilte.

‘Ja,’ zegt Anton uiteindelijk.

‘Kun je naar de Anton aan dat tafeltje toe lopen?’

‘Eh… Ja,’ zegt Anton aarzelend, ‘ja.’

‘Oké, heel mooi. En nu, wat voel je in je lijf als je die Anton daar aan dat tafeltje ziet zitten? Heb je de neiging om iets te doen?’

Anton schiet vol. ‘Hij doet zo zijn best. Maar hij is zo eenzaam. Ik wil hem een knuffel geven. Is dat gek?’ Hij kijkt me aan.

Ik schud mijn hoofd. ‘Nee, dat is een heel goed idee. Doe maar. Doe je ogen maar dicht en zie maar voor je dat je hem een knuffel geeft. Lukt dat?’

Het blijft lang stil. Anton zucht diep. ‘Ja, dat lukt. Hij moet huilen.’

‘Wat gebeurt er met de Anton van vrijdag?’ vraag ik zachtjes.

Anton aarzelt even. ‘Hij ontspant. Dat deed hij die avond niet. Ik was het me die avond helemaal niet bewust, maar nu ik het zo voel, realiseer ik me dat ik de hele tijd mijn adem inhield en mijn schouders opgetrokken had.’

Wat Anton mij vertelt, is dat hij tijdens zijn dates een bepaalde werkhouding heeft. Hij voelt zich gestrest omdat hij een date heeft. Daar begint het mee. Hij voelt een krop in zijn keel en spanning in zijn lijf. Zijn schouders zijn opgetrokken. Daardoor schiet hij automatisch in zijn werkhouding. Dus van de stress in zijn lijf gaat hij op actief, en vanwege zijn HR-achtergrond schiet hij in de interviewmodus.

Als je gespannen bent, kan je moeilijk bij je gevoel komen. Dat is een wetmatigheid in de psychologie. Als je in de fight/flight-reactie zit, of, erger nog, in de freeze-modus, dan kun je je onmogelijk met iemand verbonden voelen. Je kunt misschien wel lust voelen, aantrekkingskracht, maar geen veiligheid en verbondenheid.

Door vanuit de rust van ons gesprek naar zichzelf te kijken, realiseert Anton zich wat hij nodig heeft als remedie tegen die stress: een knuffel, aanraking, verbondenheid. Anton ontspant na het ‘knuffelen’ van zijn datende zelf. Hij kan weer landen, en hij kan weer ademhalen. Dat doet hij heel knap. En de herinnering aan die knuffel, de bijna fysieke ervaring ervan, neemt hij de volgende date mee. Het helpt hem, de lat mag wel wat lager. Hij hoeft de ware niet te zijn. Dat zijn zijn dates tenslotte ook niet.

Wil je het boek bestellen? Als je je nu voorintekent krijg je drie ansichtkaarten cadeau. Voorintekenen kan hier.

Aukelien van Abbema (1981) is GZ-psycholoog en EFT relatietherapeut. Ze heeft een eigen praktijk in Zwolle en spreekt en schrijft regelmatig over (beginnende) relaties. Eerder schreef ze Single in de Kerk (2012) en Zinvol Daten (2013).

Foto: Martin Hogeboom