Wat is jaloezie?
Jaloezie is een emotie waar iedereen direct of indirect mee te maken krijgt. Het is een emotie die lastig te onderdrukken is. Jaloezie komt voort uit onzekerheden en is gerelateerd aan afgunst. Het richt zich meestal op de overtuiging dat anderen meer krijgen dan jij. Als je jaloers wordt ontstaat er een mix van emoties die kunnen bestaan uit verdriet, onzekerheid, boosheid, bezorgdheid, hulpeloosheid en afkeer. Jaloezie komt bij iedereen voor, het verschilt alleen in mate. Iedereen uit zich anders als die jaloers is. Je kan jaloezie op twee verschillende manieren uitten: met gevoel en met gedrag. Er zijn verschillende factoren waardoor je jaloers kan worden; dit kan om materie, eigenschappen en om relaties gaan.
In de psychologie wordt afgunst beschouwd als een vorm van zelfevaluatie. Jaloezie is een proces van jezelf met anderen vergelijken en aan hen te meten om te bepalen wat je zelf waard bent en hoe je het doet.
Jaloezie in een relatie
Als er sprake is van jaloezie binnen een relatie dan kan je dit zien als een felle bescherming van je rechten of bezittingen. Je gelooft dat hij of zij van jou is, of dat de ander je tijd en aandacht verschuldigd is. Jaloerse gevoelens komen naar boven als je het gevoel hebt om je partner te verliezen. Als jij of je partner jaloers is, kan dit de oorzaak zijn van het vernietigen van je relatie. Jaloezie kan namelijk tot vervelend en gevaarlijk gedrag leiden.
In een relatie kan het door meerdere dingen komen dat je partner of jij jaloers zijn. Het kan bijvoorbeeld komen omdat je over je ex praat, je een bericht ontvangt van iemand van het andere geslacht, je contact hebt met bijvoorbeeld een collega van het andere geslacht, je foto’s bekijkt van anderen die in jouw tijdlijn op social media staan, je alleen met je vriend(inn)en op stap gaat, je lacht om een grap van iemand anders of je een goede vriend hebt van het andere geslacht.
Er zijn meerdere factoren die jaloerse gevoelens kunnen veroorzaken. Dit kan zijn: slechte ervaringen in het verleden, onrealistische verwachtingen over hoe een relatie in het algemeen werkt, een misplaatste mening over eigendom van een partner, verlatingsangst, dwang om te controleren, laag zelfbeeld, onzekerheid, emotionele instabiliteit, afhankelijkheid van partner of angst om iets of iemand te verliezen.
De acties die voortkomen uit jaloezie zijn bijvoorbeeld: controleren wat je partner doet, bevestiging vragen, het opleggen van bepaalde regels of boos worden als er niet aan jouw verwachtingen wordt voldaan.
We ondervinden verschillende soorten jaloezie. Hieronder leggen we de verschillende soorten uit:
- Pure jaloezie is als je niet krijgt wat je wilt en denkt dat je het niet verdient. Iemand anders krijgt meer dan dat jij krijgt.
- Obsessieve jaloezie wordt gekenmerkt door overmatige, opdringerige gedachten en kan samengaan met dwangmatige controle van de partner.
- Paranoïde jaloezie is als je overmatig jaloers bent en anderzijds weinig in staat lijkt tot het geven van liefde en warmte. Je kan hierbij wantrouwen koesteren.
- Ziekelijke jaloezie is wanneer iemand constant bezig is met de ontrouw van zijn of haar partner terwijl daar geen goede en echte reden voor is. Mensen die lijden aan ziekelijke jaloezie reageren vaak heel heftig en zijn in staat dingen te doen niet normaal zijn.
- Gezonde jaloezie is dat wanneer er echte aanleiding is voor jaloezie. Bijvoorbeeld als je partner constant over zijn ex of een persoon van het andere geslacht praat. Die reactie hierop noem je gezonde jaloezie.
Jaloezie in de praktijk
Hoe iemand omgaat met jaloezie is per persoon verschillend en heeft ook vaak te maken met wat er in het verleden is gebeurd. Een aantal voorbeelden die wetenschappers hebben samengesteld van hoe je kan reageren als je jaloers bent:
- Vermijding en ontkenning: stil worden en doen alsof er niets aan de hand is.
- Ondervraging: gevoelens uiten en rustig je partner ondervragen.
- Actieve afstand: afnemende affectie.
- Negatieve uitdrukking affectie: frustratie, huilen of mokken.
- Distributieve communicatie: onbeschoft handelen en kwetsende opmerkingen maken.
- Gewelddadige communicatie: fysieke kracht gebruiken.
- Surveillance/ beperking: rivaal observeren en het contact met je partner proberen te beperken.
- Rivalen contact: confronteren van de rivaal.
- Manipulatiepogingen: spelletjes om de loyaliteit te testen en proberen je partner schuldig te laten voelen.
- Compensatie: bijvoorbeeld bloemen verzenden naar partner.
- Gewelddadig gedrag: dichtslaan.
Tips om met jaloezie om te gaan
Jaloerse gevoelens zijn er altijd. Het gevoel van onzekerheid zal altijd een rol blijven spelen in een relatie, ook onbewust. Je kan je jaloerse gevoel wel minimaliseren. De volgende tips kunnen je helpen om het te minimaliseren: leer het te controleren, geniet van momenten samen, bedenk je dat jij de gelukkige bent, werk aan je problemen, je bent niet de eigenaar van je partner, stop controlerend gedrag, slaap er een nachtje over, praat over gevoelens en regels, realiseer je dat er leven na de relatie is, speel geen spelletjes met je partner, luister naar je partner, ga in de schoenen van je partner staan en bedenk hoe hij/zij dit ervaart en vergelijk je niet met anderen.
Blijf goed communiceren met je partner. Een relatie heb je samen en niet alleen. Je mag het best zeggen als je ergens moeite mee hebt. Er zit namelijk een verschil tussen iets zeggen en iemand meteen beschuldigen. Jaloezie is soms een kans om beter te gaan communiceren met elkaar en dat maakt jullie relatie sterker. Jaloezie kan ook een teken zijn dat je om iemand geeft en dan kan het ook positief worden ervaart.
Bronvermelding:
https://www.depsycholoog.nl/jaloezie/#wat-is-jaloezie
https://www.psyned.nl/relatietherapie/relatieproblemen/jaloezie-in-een-relatie/#:~:text=In%20gezonde%20relaties%20komt%20er,positief%20werken%20voor%20jouw%20relatie.