Partnergeweld: waarom rechtvaardiging wegkijken versterkt
Een van de belangrijkste trajecten waar Esther de afgelopen jaren als promotor bij betrokken was, is het promotieonderzoek naar partnergeweld van Cantyo Dannisworo (Dannis), uitgevoerd in Nederland en Indonesië – Dannis’ thuisland. Het onderzoek was gericht op een opvallend patroon: het rechtvaardigen van geweld door zowel slachtoffers als daders.
Uit het onderzoek bleek dat mensen die partnergeweld meemaken agressie als meer ‘acceptabel’ beoordelen dan mensen zonder ervaring. Opvallend was dat rechtvaardiging niet alleen de ervaren hulpbehoefte remt – en dan vooral bij mannen, maar ook de manier beïnvloedt waarop de omgeving reageert.
“We zien dat slachtoffers geweld vaak proberen te verzachten of goed te praten”, vertelt Esther. “Dat maakt het gemakkelijker om in de relatie te blijven, maar vergroot de kans dat partnergeweld blijft voortduren. En tegelijk gaan anderen hen negatiever beoordelen als ze het geweld rechtvaardigen.”
Ook de experimentele studies – onder meer met filmfragmenten uit de film ‘Marriage Story’ en nagespeelde ‘bewakingsbeelden’ waarop partnergeweld te zien was – tonen aan hoe subtiel en diep dit mechanisme werkt. “Rechtvaardigen lijkt een manier om grip te houden”, legt Esther uit, “maar uiteindelijk ondermijnt dat het herstel, de veiligheid en de toegang tot steun.”
Op 24 november verdedigt Dannis zijn proefschrift. Twee publicaties uit het promotietraject zijn inmiddels gepubliceerd. Een derde is net geaccepteerd voor publicatie en komt later online beschikbaar:
· Dannisworo, C. A., Kluwer, E. S., Arriaga, X. B., & Karremans, J. C. (2025). How do third parties respond to intimate partner violence? The role of the victim’s justification of violence. Journal of Interpersonal Violence, 40(21-22), 5242-5268. https://doi.org/10.1177/08862605241301794
· Dannisworo, C. A., Kluwer, E. S., Arriaga, X. B., Faure, R., Griep, Y., & Karremans, J. C. (2023). Do victims and perpetrators justify intimate partner violence even while they see it happening in front of their eyes? Social Psychological and Personality Science, 16(3), 1-13. https://doi.org/10.1177/19485506231217759
· Dannisworo, C. A., Kluwer, E.S., Arriaga, X. B., & Karremans, J. C. (in press). Victim’s Justification of Violence, Support Need, and Help-Seeking: A Longitudinal Study. Journal of Social and Personal Relationships.
Kennisnetwerk Relaties & Scheiding groeit
Een belangrijk onderdeel van Esthers missie is het verbinden van relatiewetenschap met professionals zoals relatietherapeuten, maatschappelijk werkers, mediators en jeugdzorgprofessionals. Het mede door haar opgezette Kennisnetwerk Relaties & Scheiding groeit snel: inmiddels zijn ruim 80 relatie- en scheidingswetenschappers uit Nederland en Vlaanderen aangesloten.
“Wetenschappers publiceren artikelen, maar professionals zien dagelijks wat stellen nodig hebben”, zegt Esther. “Juist die kruisbestuiving is essentieel. We kunnen veel meer van elkaar leren dan nu gebeurt.”
Het netwerk streeft naar:
· 2x per jaar een bijeenkomst voor onderzoekers (thematisch inhoudelijk)
· 1x per 2 jaar een congres voor zowel professionals als wetenschappers
· Tussentijdse kennisdeling via LinkedIn en nieuwsberichten
Professionals kunnen zich actief melden met vragen, onderzoeksideeën of thema’s die ze graag terugzien op evenementen. “We willen nadrukkelijk uitnodigen”, benadrukt Esther. “Heb je vragen uit de praktijk of ideeën voor onderzoek, laat het weten. Dit netwerk is er ook voor jullie.” Mail naar: kennisnetwerkRenS@uu.nl
Nieuwe projecten en een publieksboek in de maak
Binnenkort wordt een nieuw promotietraject gestart in Nijmegen, gericht op hoe mensen relatiebreuken verwerken: “Scheiding en het verbreken van relaties blijft een van de meest ingrijpende gebeurtenissen in iemands leven”, zegt Esther. “We willen beter begrijpen hoe mensen daarin weer verbinding vinden met zichzelf, met de ex-partner als co-ouder, en eventueel met een nieuwe partner.”
Daarnaast werkt Esther aan een publieksboek over relaties, gebaseerd op haar oratie ‘Autonomie in verbondenheid’. Het boek verweeft wetenschappelijke inzichten met ervaringen en voorbeelden uit de therapiepraktijk. “De wetenschap vertelt veel, maar relatietherapeuten brengen weer een ander soort wijsheid mee”, zegt Esther.
“In het boek wil ik die werelden samenbrengen, zodat lezers begrijpen wat relaties veerkrachtig maakt en waarom het soms misgaat.” De komende anderhalf jaar werkt ze intensief aan het manuscript.
Naast haar onderzoek geeft Esther lezingen over relaties en verzorgt ze onderwijs aan de Universiteit Utrecht. Ook zet ze zich in voor het verbeteren van hulp-zoekgedrag rondom relatieproblemen. Onderzoek dat nog op haar wensenlijst staat is bijvoorbeeld: waarom zoeken veel koppels zo laat hulp, welke rol speelt het sociale netwerk, en verandert dat nu steeds meer jonge mensen eerder naar een therapeut stappen? Met een glimlach nodigt ze Stichting EFT Nederland en de NVRG uit om dit vraagstuk in de toekomst gezamenlijk te verkennen.
